Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w infekcyjnym zapaleniu wsierdzia zgodnie z aktualnymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Diagnostic and therapeutic management of infective endocarditis according to current guidelines of European Society of Cardiology

Alicja Tomaszewska, Lidia Ziółkowska

Przegl Pediatr 2024; 53 (3): 90-97

DOI: 10.26625/10057

Streszczenie

Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) jest to uogólniony proces zapalny szerzący się drogą krwi, polegający na kolonizacji i uszkodzeniu wsierdzia przez patogenne mikroorganizmy, co prowadzi do tworzenia się wegetacji bakteryjnych w obrębie struktur serca. Najczęściej dochodzi do zajęcia zastawek serca lub innych sztucznych materiałów i urządzeń zlokalizowanych wewnątrzsercowo. Objawy kliniczne są bardzo zróżnicowane, dlatego też rozpoznanie IZW stanowi duże wyzwanie diagnostyczne. IZW należy zawsze podejrzewać u pacjentów z grupy ryzyka rozwoju tej choroby, nawet gdy występują niecharakterystyczne objawy ogólnoustrojowe. Rozpoznanie IZW i jego powikłań umożliwiają badania laboratoryjne, mikrobiologiczne i diagnostyka obrazowa. W najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) opublikowanych w 2023 r. podkreślono również przydatność obrazowych badań medycyny nuklearnej. Postępowanie terapeutyczne w IZW obejmuje głównie antybiotykoterapię, leczenie powikłań kardiologicznych i neurologicznych oraz niejednokrotnie zabiegi kardiochirurgiczne. IZW jest chorobą obarczoną dużą częstością występowania powikłań oraz śmiertelnością. Konieczna jest edukacja rodziców i pacjentów na temat tej choroby oraz możliwości jej zapobiegania. Szczególne znaczenie ma leczenie próchnicy zębów, dbałość o prawidłową higienę jamy ustnej i skóry oraz stosowanie profilaktyki IZW w grupach wysokiego ryzyka rozwoju tej choroby. Należy podkreślić, że IZW może się rozwinąć u około 10% pacjentów pediatrycznych dotychczas zdrowych i bez patologii układu krążenia.

Słowa kluczowe: infekcyjne zapalenie wsierdzia, posiew krwi, wegetacje bakteryjne, echokardiografia, niewydolność serca

Abstract

Infective endocarditis (IE) is a generalized inflammatory process spreading through the bloodstream, consisting in colonization and damage of the endocardium by pathogenic microorganisms, which leads to the formation of bacterial vegetations within the heart structures. Most often, heart valves or other artificial tissues and devices located intracardiac are involved. The clinical symptoms are very diverse, which is why the diagnosis of IE is a major diagnostic challenge. IE should always be suspected in patients at risk of developing this disease, even when non-specific systemic symptoms occur. The diagnosis of IE and its complications is made possible by laboratory, microbiological tests and imaging diagnostics. The current guidelines of the European Society of Cardiology (ESC), published in 2023, also emphasize the usefulness of nuclear medicine imaging tests. Therapeutic treatment for IE mainly includes antibiotic therapy, treatment of cardiac and neurological complications, and often cardiac surgery. IE is a disease with a high incidence of complications and mortality. It is necessary to educate parents and patients about this disease and the possibilities of its prevention. Of particular importance is the treatment of dental caries, attention to proper oral and skin hygiene, and the use of antibiotic prophylaxis against IE in groups at high risk of developing this disease before dental procedures. It should be emphasized that in approximately 10% of pediatric patients, IE may develop in previously healthy children without cardiovascular pathologies.

Key words: infective endocarditis, blood culture, bacterial vegetations, echocardiography, heart failure