Wstęp. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że 15,4% wszystkich nowotworów rozwija się w wyniku infekcji wirusowej, a 9,9% związanych jest z zakażeniem takimi wirusami, jak wirus Epsteina-Barr (EBV), wirus brodawczaka ludzkiego czy ludzki wirus niedoboru odporności. Wymienione patogeny przyczyniają się do transformacji nowotworowej przez zakłócanie istotnych dla komórki procesów biologicznych. EBV został szeroko opisany jako czynnik zakaźny związany z rozwojem chłoniaków wśród dzieci. Mimo wyraźnej koincydencji między infekcją EBV a wieloma nowotworami złośliwymi charakter interakcji między EBV a gospodarzem pozostaje niejasny.

Cel badania. Ocena statusu zakażenia EBV u pediatrycznych pacjentów onkologicznych leczonych w Klinice Pediatrii, Onkologii i Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach 2017-2021.

Materiały i metody. Przeanalizowano dokumentację medyczną pediatrycznych pacjentów onkologicznych leczonych w Klinice Pediatrii, Onkologii i Hematologii (Uniwersytet Medyczny w Łodzi) w okresie od 1.01.2017 do 31.12.2021. Zebrano następujące dane: rodzaj nowotworu, płeć, wiek w momencie rozpoznania, protokół leczenia, współwystępujące nowotwory, zgon pacjenta i parametry wskazujące na zakażenie EBV (miano przeciwciał anty-VCA IgG i IgM oraz obecność EBV DNA). Ponadto status infekcji EBV zweryfikowano w bazie lokalnego laboratorium medycznego. Analizę statystyczną wykonano przy użyciu programu Statistica 13.1PL (StatSoft, Polska, Kraków).

Wyniki. Przeanalizowano dokumentację medyczną 405 dzieci (212, 52,35% chłopców) leczonych z powodu nowotworów. Najczęściej rozpoznawano białaczki (107, 26,42%), nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (58, 14,32%) oraz chłoniaki (36, 8,89%). U 207 pacjentów (51,11%) oznaczono miano przeciwciał IgG, u 207 (51,11%) miano przeciwciał IgM, a u 8 (1,98%) obecność EBV DNA. Przeciwciał IgG nie wykryto w 69 przypadkach (33,33% testowanych dzieci). Status IgG był pozytywny u 137 osób [66,67%, włączając 14 (6,77%) wyników przekraczających zakres pomiarowy testu]. Wśród pacjentów IgG (+) najczęściej rozpoznawano białaczki (66, 47,82%) i chłoniaki (22, 15,94%). Pacjenci IgG (−) byli znacznie młodsi niż pacjenci IgG (+): 5 lat (IQR: 2-9) vs 9 lat (IQR: 4-13; p < 0,001). Przeciwciał IgM nie wykryto u 179 pacjentów (86,47% przetestowanych dzieci). 28 badanych [13,53%; 4 (1,93%) przekraczających zakres pomiarowy testu] było IgM (+). Wśród pacjentów IgM (+) najczęściej rozpoznawano białaczki (12, 43,29%) i nerczaki płodowe (2, 7,14%). Nie stwierdzono wyraźnej różnicy wieku między dziećmi IgM (+) a IgM (−). U żadnego pacjenta nie wykryto EBV DNA.

Wnioski. Miano przeciwciał przeciwko EBV jest powszechnie mierzonym parametrem u dzieci leczonych z powodu choroby nowotworowej, lecz ocena EBV DNA pozostaje właściwie klinicznie niestosowana. Status IgG (+) EBV jest często spotykanym zjawiskiem wśród pacjentów pediatrycznych leczonych na oddziałach onkologicznych, zwłaszcza pośród pacjentów powyżej 9. r.ż.

Słowa kluczowe: wirus Epsteina-Barr, EBV, onkologia dziecięca, czynniki ryzyka rozwoju nowotworu