Wpływ niedokrwistości z niedoboru żelaza na rozwój dzieci
Iron deficiency and impaired children development
Gabriela Ferenc, Klaudia Konieczko
Przegl Pediatr 2024; 53 (3): 83-89
DOI: 10.26625/10056
Streszczenie
Najczęściej rozpoznawana nieprawidłowość hematologiczna u dzieci to niedokrwistość z niedoboru żelaza. Według badań główną przyczyną tej nieprawidłowości jest niedostateczna podaż żelaza. Szczególnie w okresie pokwitania oraz intensywnego wzrostu zwiększa się zapotrzebowanie na żelazo. Żelazo to składnik odżywczy niezbędny do rozwoju płodu, niemowlęcia i dziecka. Do utrzymania prawidłowej homeostazy organizm potrzebuje wolnych jonów żelaza w osoczu – w ich uwalnianiu pośredniczy ferroportyna, której ekspresja jest podporządkowana działaniu hepcydyny. Niedokrwistość upośledza układ immunologiczny. Czynniki ryzyka, które odgrywają ważną rolę w rozwoju niedokrwistości dziecięcej, to nieodpowiedni sposób odżywiania dostarczający zbyt mało żelaza, czynniki środowiskowe, przewlekłe choroby współistniejące oraz wrodzone zaburzenia hemoglobiny lub czerwonych krwinek. Opóźnienie rozpoznania i leczenia niesie za sobą działania niepożądane oraz prowadzi do rzadkich, a zarazem poważnych powikłań, w tym przewlekłych i nieodwracalnych zaburzeń funkcji poznawczych. Aby zapobiec niedoborom żelaza, należy zapewnić dzieciom prawidłowo zbilansowaną dietę wraz z odpowiednią suplementacją. Podczas doustnej suplementacji żelaza u dziecka najczęściej występują działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Suplementacja żelazem powinna trwać przez okres ok. 2-3 miesięcy. Należy wyjaśnić rodzicom, że konieczna jest dalsza suplementacja, nawet gdy samopoczucie dziecka się poprawiło. Istnieją jednak przeciwwskazania do podaży żelaza. Lekarz pediatra musi przeprowadzić dokładną diagnostykę, aby wykluczyć: stany przeładowania żelazem (np. hemochromatozę), hemolizę, niedokrwistość syderoblastyczną, talasemie, niedokrwistość chorób przewlekłych bez niedoboru żelaza.
Słowa kluczowe: niedokrwistość, żelazo, dzieci, suplementacja
Abstract
Iron deficiency anemia is the most frequent hematological disorder in children. According to recent research, the underlying cause is an iron deficient diet. Increased iron demand occurs during puberty and periods of most intensive growth in children. Iron is important especially for optimal growth and development in childhood and adolescence. To maintain homeostasis, the release of free Fe ions is mediated by ferroportin, which is regulated by the hepatic hormone hepcidin. Iron deficiency affects the capacity to have an adequate immune response. Risk factors that contribute to the development of anemia in children include iron deficient diet, environmental factors, chronic diseases, and inherited disorders of hemoglobin or of red blood cells. The effect of treatment delay and diagnosis can cause many side effects along with rare and rather serious complications such as irreversible cognitive impairment. Nutritional supplements are meant to complement a healthy diet and prevent iron deficiency in children. The most common side effects of oral iron supplementation are gastrointestinal. It is considered optimal to remain on iron supplements for approximately 2–3 months. It should be explained to the parents that further supplementation of iron is required, even after children’s health improves. Iron therapy can be contraindicated. Thus the pediatrician must perform a comprehensive medical evaluation to exclude: iron overload (e.g. hemochromatosis), hemolysis, sideroblastic anemia, thalassemia, anemia of chronic diseases without evidence of low iron stores.
Key words: anemia, iron, children, supplementation
