Aktualizacja rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom dzieci i osób dorosłych na 2024 rok
2024 Actualization of Recommendations on meningococcal vaccination in children and adults
Ernest Kuchar, Hanna Czajka, Ewelina Gowin, Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Aneta Nitsch-Osuch, Anna Skoczyńska, Leszek Szenborn, August Wrotek, Jacek Wysocki, Agnieszka Mastalerz-Migas, Jarosław Peregud-Pogorzelski, Teresa Jackowska
Przegl Pediatr 2024; 53 (2): 49-67
DOI: 10.26625/10012
Streszczenie
Najlepszym sposobem ochrony przed zakażeniami inwazyjnymi wywoływanymi przez meningokoki (Neisseria meningitidis) mogącymi prowadzić do śmierci lub trwałego kalectwa są szczepienia ochronne. Skuteczność szczepień ochronnych wykazano w licznych krajach, które wprowadziły je do narodowych programów szczepień. Po 2 latach pojawiła się potrzeba aktualizacji polskich rekomendacji wydanych w 2022 r. Uaktualniono dane epidemiologiczne, uzupełniono rekomendacje o powikłania inwazyjnej choroby meningokokowej, zalecenia podawania dawek przypominających i opracowanie ogniska epidemiologicznego.
W Polsce szczepienia przeciw meningokokom są zalecane w Programie Szczepień Ochronnych od wielu lat, także w 2024 r., ale nie są refundowane. Niedostateczna świadomość społeczna ryzyka związanego z zakażeniami meningokokowymi, liczne szczepienia w 1. r.ż. dziecka, które wiążą się z łączną dużą liczbą iniekcji, oraz koszt szczepionek utrudniają ich akceptację i wykonywanie – dotyczy to szczególnie najmłodszych dzieci. Niniejsza publikacja zawiera uaktualnione rekomendacje postępowania przeznaczone dla lekarzy realizujących szczepienia przeciw meningokokom dzieci i osób dorosłych. Jest wynikiem pracy grupy ekspertów powołanej w 2022 r. pod patronatem ówczesnego konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii i konsultanta w dziedzinie medycyny rodzinnej, która spotkała się ponownie w 2024 r. Rekomendujemy rozpoczęcie szczepień przeciwko meningokokom w 1. półroczu życia z zastosowaniem obu szczepionek przeciw MenB i MenACWY podawanych podczas jednej wizyty (po 8. tygodniu życia). Szczególnie zalecamy oba szczepienia nastolatkom i młodym dorosłym rozpoczynającym studia, planującym mieszkanie w internatach, akademikach lub pracę w służbach mundurowych, żłobkach, przedszkolach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ochronie zdrowia lub wyjeżdżającym za granicę. Rekomendujemy stosowanie dawek przypominających szczepionek przeciw MenACWY i MenB pacjentom zwiększonego ryzyka zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM) powyżej 10. r.ż. Zalecamy profilaktyczne podawanie paracetamolu każdemu dziecku szczepionemu przeciw MenB do ukończenia 2. r.ż. Oczekujemy wprowadzenia bezpłatnych szczepień dla pacjentów należących do grup ryzyka rozwoju IChM i podjęcia działań umożliwiających refundację szczepionek przeciw meningokokom. Zalecamy opracowanie przepisów dotyczących postępowania w ogniskach zachorowania na IChM.
Słowa kluczowe: polityka zdrowotna, sepsa, ropne zapalenie opon mózgowordzeniowych, profilaktyka, immunoprofilaktyka
Abstract
The best protection against invasive infections caused by meningococcus (Neisseria meningitidis), which can lead to death or permanent disability, is immunisation. Its effectiveness has been demonstrated in many countries that have introduced it into national vaccination programmes. After 2 years, there was a need to update the Polish recommendations issued in 2022. The epidemiological data have been updated. Complications of invasive meningococcal disease, recommendations for administering booster doses and the development of an epidemiological outbreak have been added to the recommendations.
In Poland, meningococcal vaccination has been recommended in the Immunisation Programme for many years, including for 2024, but is not reimbursed. Insufficient public awareness of the risks of meningococcal infections, multiple vaccinations in the first year of a child’s life, involving a cumulative large number of injections, and the cost of the vaccines are other barriers to their acceptance and performance, especially in the youngest children. This publication provides updated management recommendations for physicians implementing meningococcal vaccination of children and adults. It is the result of the work of an expert group established in 2022 under the auspices of the National Consultants in Pediatrics and Family Medicine, who met again in 2024. We recommend starting meningococcal vaccination in the first six months of life with administration of both MenB and MenACWY vaccines at one visit (after 8 weeks of life), vaccination against MenACWY and MenB of adolescents and young adults, especially those starting college, planning to live in boarding schools, dormitories or work in the uniformed services, nurseries, kindergartens, childcare and health care facilities, or traveling abroad, and use of booster doses of MenB and MenACWY vaccines in patients at the high risk of contracting invasive meningococcal disease over the age of 10. We recommend the prophylactic administration of paracetamol to every child under 2 years of age being immunised against MenB, and a proactive vaccination recommendation. We expect the introduction of free-of-charge vaccination for patients from risk groups, urgent action to allow reimbursement of meningococcal vaccines, and the development of regulations for managing meningococcal outbreaks.
Key words: public health policy, sepsis, purulent meningitis, meningococcal disease prevention, immune-prophylaxis
