Szczepienia przeciwko Streptococcus pneumoniae (pneumokokom).

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii (czerwiec 2024 r.)

Vaccinations against Streptococcus pneumoniae (pneumococci). The Polish Society of Paediatrics and the National Paediatric Consultant’s recommendations (June 2024)

Teresa Jackowska, Marcin Rozwadowski, August Wrotek, Artur Mazur, Ewa Toporowska-Kowalska, Tomasz Szczepański, Katarzyna Plata-Nazar, Łukasz Dembiński, Iwona Beń-Skowronek, Jan Styczyński, Anna Medyńska, Tomasz Jarmoliński, Piotr Hartmann, Hanna Czajka, Jarosław Peregud-Pogorzelski

Przegl Pediatr 2024; 53 (2): 29-48

DOI: 10.26625/10011

Streszczenie

Choroba pneumokokowa to zakażenie wywołane bakterią Streptococcus pneumoniae, zwaną również pneumokokiem lub dwoinką zapalenia płuc. Ciężki przebieg zakażenia dotyczy zwłaszcza dzieci w wieku do 2 lat i osób powyżej 65. roku życia. Choroba pneumokokowa może przebiegać pod wieloma postaciami, najczęściej są to ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ), zapalenie zatok, zapalenie płuc. Najgroźniejsza postać kliniczna to inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) manifestująca się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) czy posocznicą. Diagnostyka chorób wywoływanych przez pneumokoki jest trudna, a częstość występowania tych chorób jest niedoszacowana. W diagnostyce wykorzystuje się metody mikrobiologiczne i molekularne.

Najskuteczniejszą formą profilaktyki choroby wywoływanej przez pneumokoki jest uodpornienie z wykorzystaniem szczepionki skoniugowanej, optymalnie o najwyższej walentności. Obecnie dostępne są szczepionki PCV-10, PCV-13, PCV-15 i PCV-20.

W pracy omówiono szczepionki przeciwko pneumokokom, przedstawiono aktualne rekomendacje europejskie oraz Amerykańskiej Akademii Pediatrii i kanadyjskiego Krajowego Komitetu Doradczego ds. Szczepień.

W celu zapewnienia jak najszerszej ochrony przed IChP Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje szczepienia przeciwko pneumokokom z użyciem szczepionki zawierającej serotyp 19A. Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje realizowanie szczepień niemowląt, w tym urodzonych przedwcześnie (poniżej 37 tygodni ciąży), dzieci i młodzieży szczepionką PCV-15 lub PCV-20 według schematu zgodnego z aktualną charakterystyką produktu leczniczego. Przy wyborze szczepionki zawierającej serotyp 19A Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje kierowanie się danymi Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) dotyczącymi dystrybucji serotypów szczepionkowych w grupie dzieci poniżej 2. i 5. roku życia. Według aktualnych danych epidemiologicznych KOROUN najszersze pokrycie serotypów gwarantuje szczepionka PCV-20.

Słowa kluczowe: Streptococcus pneumoniae, pneumokoki, szczepienia, PCV-15, PCV-20

Abstract

Pneumococcal disease is an infection caused by the bacterium Streptococcus pneumoniae, also known as pneumococcus. The serious course of the infection is most common in children under the age of 2 and people over the age of 65. Pneumococcal disease can take many forms, the most common being acute middle ear infection (otitis media), sinusitis and pneumonia. The most serious clinical form is invasive pneumococcal disease (IPD), which manifests as meningitis (urinary tract infection) or septicaemia. Pneumococcal disease is difficult to diagnose, and its incidence is underestimated. Microbiological and molecular methods are used for diagnosis.

The most effective form of prevention of pneumococcal disease is immunisation with a conjugated vaccine, preferably of the highest potency. PCV-10, PCV-13, PCV-15 and PCV20 vaccines are currently available.

This paper discusses pneumococcal vaccines and presents current European recommendations as well as those of the American Academy of Pediatrics and the Canadian National Advisory Committee on Vaccination.

To provide the broadest protection against IPD, the Polish Society of Paediatrics recommends pneumococcal vaccination with a vaccine containing serotype 19A. In infants, including premature infants (less than 37 weeks’ gestation), children and adolescents, the Polish Paediatric Society recommends vaccination with PCV-15 or PCV-20 according to a schedule consistent with the current Summary of Product Characteristics. The Polish Paediatric Society recommends that the choice of vaccine containing serotype 19A be based on data from the National Reference Centre for Bacterial Meningitis (KOROUN) on the distribution of vaccine serotypes in children under 2 and 5 years of age. According to current epidemiological data from KOROUN, PCV-20 vaccine provides the broadest serotype coverage.

Key words: Streptococcus pneumoniae, pneumococci, vaccinations, PCV-15, PCV-20