Manifestacje dermatologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit (IBD). Część 4. Zmiany

śluzówkowo-skórne wtórne do leczenia chorób podstawowych

Dermatological manifestations in inflammatory bowel diseases (IBD). Part 4. Mucocutaneous conditions secondary to treatment of basic diseases

Michał Seneczko, Franciszek Seneczko

Streszczenie

Leki biologiczne wykazują udowodnioną skuteczność w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit (inflammatory bowel diseases – IBD). Obok jednak objawów specyfi cznych, reaktywnych i związanych z IBD leki biologiczne stanowią kolejną możliwą przyczynę wystąpienia niepożądanych skutków leczenia omawianych chorób – od łagodnych do rozległych i ciężkich. W odróżnieniu od prawdziwych pozajelitowych objawów IBD zmiany związane z leczeniem, podobnie jak zmiany związane z przewlekłym stanem zapalnym, należą do powikłań wtórnych.

Abstract

Biologics have proven effi cacy in the treatment of inflammatory bowel diseases (IBD). However, after specific, reactive and IBD-related symptoms, biologic drugs are another potential cause of adverse effects of the treatment for these diseases: from mild to widespread and severe. Unlike the true extra-intestinal manifestations of IBD, treatment-related changes, such as those associated with chronic inflammation, are secondary complications.

Słowa kluczowe: nieswoiste zapalenia jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, reakcje paradoksalne, reakcje w miejscu wstrzyknięcia

Key words: inflammatory bowel diseases, Crohn’s disease, ulcerative colitis, paradoxical reactions, injection site reactions

Choroba Haileya-Haileya

Hailey-Hailey disease

Agata Szczecina, Fiorella Banachiewicz, Adam Borzęcki

Streszczenie

Choroba Haileya-Haileya to genodermatoza związana z zaburzeniem wewnątrzkomórkowego

przekaźnictwa wapniowego. Dziedziczona jest autosomalnie dominująco. Klinicznie cechuje się występowaniem pęcherzyków i nadżerek na rumieniowym podłożu, które często ulegają wtórnym nadkażeniom. Charakterystyczny obraz kliniczny, wywiad rodzinny i obraz histopatologiczny z reguły pozwalają na ustalenie rozpoznania. Nie ma jednoznacznych wytycznych dotyczących leczenia. Wykorzystuje się m.in. miejscowe glikokortykosteroidy i preparaty przeciwdrobnoustrojowe, doustne retinoidy, leki immunosupresyjne i immunomodulujące, a także laseroterapię, terapię fotodynamiczną i toksynę botulinową.

Abstract

Hailey-Hailey disease is a genodermatosis associated with a disorder of intracellular calcium transduction. It is inherited as an autosomal dominant trait. Clinically, it is characterized by vesicles and erythematous erosions, which often undergo secondary superinfection. The characteristic clinical picture, family history and histopathological findings usually allow the diagnosis to be established. There are no clear treatment guidelines. Topical corticosteroids and antimicrobial preparations, oral retinoids and immunosuppressive and immunomodulatory drugs, as well as laser therapy, photodynamic therapy and botulinum toxin, among others, are used.

Słowa kluczowe: genodermatoza, choroba Haileya-Haileya, rak płaskonabłonkowy

Key words: genodermatosis, Hailey-Hailey disease, carcinoma planoepitheliale

Leki i substancje wywołujące trądzik różowaty

Drugs and substances that cause rosacea

Piotr Terlecki, Magdalena Czelej, Joanna Olszak, Karolina Zalewa

Streszczenie

Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry dotykająca głównie kobiety. Obraz kliniczny choroby jest zróżnicowany, charakteryzuje się zaczerwienieniem, teleangiektazjami, obecnością grudek i zmian zapalnych w środkowej części twarzy. Chociaż dokładna patofizjologia nie została poznana, to można wymienić czynniki zaostrzające chorobę – ekspozycję na promienie UV, wysoką temperaturę czy stres. Ostatnie publikacje sugerują, że leki i witaminy stosowane na co dzień mogą indukować zmiany skórne w postaci trądziku różowatego. Celem tego artykułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat związku ze stosowaniem leku i substancji a występowaniem zmian na tle trądziku różowatego.

Abstract

Rosacea is a chronic skin disease that mainly aff ects women. The clinical picture of the disease is varied, characterized by redness, telangiectasia, and the presence of papules and inflammatory lesions in the central part of the face. Although the exact pathophysiology is not known, factors that exacerbate the disease can be mentioned: exposure to UV rays, high temperature or stress. Recent publications suggest that drugs and vitamins used on a daily basis may induce skin changes in the form of rosacea. The aim of this article is to present current knowledge about the relationship between the use of drugs and substances and the occurrence of rosacea lesions.

Słowa kluczowe: trądzik różowaty, glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, inhibitory receptora naskórkowego czynnika wzrostu, witaminy, blokery kanału wapniowego

Key words: rosacea, corticosteroids, calcineurin inhibitors, epidermal growth factor receptor inhibitors, vitamins, calcium channel blockers

Starzenie się skóry – czy możemy je spowolnić? Rola procesów glikacji

Skin aging – can we slow it down? The role of glycation processes

Piotr Terlecki, Joanna Olszak, Magdalena Czelej, Karolina Zalewa

Streszczenie

Wstęp. Starzenie się jest procesem nieuniknionym. Obecnie coraz większą wagę przywiązuje

się do spowalniania procesów starzenia, zabiegów odmładzających i zdrowia. Zwykle nie mamy wpływu na czynniki wewnętrzne, takie jak geny, ale są też czynniki zewnętrzne, które można modyfikować. Czynniki zewnętrzne obejmują zanieczyszczenie, stres, promieniowanie ultrafioletowe (ultraviolet – UV) i sposób odżywiania. Potwierdzono, że obecność cukru w ogólnodostępnych produktach spożywczych może być przyczyną otyłości i zwiększonego ryzyka (w porównaniu z rzadkim spożywaniem cukru) rozwoju cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia i niektórych nowotworów. Niniejszy przegląd jest próbą przedstawienia wpływu spożycia cukru na starzenie się skóry.

Materiał i metoda. Artykuł powstał na podstawie badania i analizy publikacji z ostatnich kilku lat dostępnych w bazie PubMed.

Wnioski. Nie ulega wątpliwości, że nadal istnieje duże zapotrzebowanie na badania nad wpływem pożywienia na wygląd skóry. Na podstawie piśmiennictwa można przedstawić kilka sugestii dotyczących spowolnienia procesu starzenia: 1) unikanie termicznej obróbki żywności (tj. grillowania, smażenia, pieczenia), która prowadzi do wzrostu ilości produktów końcowych glikacji (advanced glycation end products – AGE) w skórze; 2) spożywanie świeżych owoców i warzyw jako źródeł przeciwutleniaczy; 3) zbilansowana dieta; 4) obniżenie poziomu glukozy we krwi (dieta niskocukrowa); 5) spożywanie napojów zawierających przeciwutleniacze (zielona herbata, świeże soki cytrusowe).

Abstract

Introduction. Aging is an inevitable process. Nowadays, more and more attention is paid to slowing down the aging process, rejuvenating treatments and health. Usually we have no influence on the internal factors such as genes, but there are also external factors that can be modified in different ways. External factors include pollution, stress, ultraviolet (UV) radiation and diet. It has been confirmed that the presence of sugar in generally available food products may be the cause of obesity and a higher risk (compared to infrequent sugar consumption) of type 2 diabetes mellitus, cardiovascular diseases and some cancers. In the following review, we would like to present the effect of sugar consumption on the skin aging process.

Material and method. The article is based on a study and analysis of publications from recent years available in the PubMed database.

Conclusions. Undoubtedly, there is still a great need for further research on the impact of diet

on the appearance of the skin. However, based on the literature, we can present several suggestions for slowing down the aging process: 1) avoiding thermal processing of food (i.e. grilling, frying, baking) which increases the amount of advanced glycation end products (AGE) in skin; 2) eating fresh fruit and vegetables as a source of antioxidants; 3) a balanced diet; 4) decreased blood glucose (low sugar diet); 5) consumption of drinks with antioxidants (green tea, fresh citrus juices).

Słowa kluczowe: starzenie się skóry, glikacja, AGE, zmarszczki, spadek cukru

Key words: skin aging, glycation, AGE, wrinkles, sugar sag

Leki wywołujące zaburzenia twardzinopodobne

Drugs that cause scleroderma-like disorders

Piotr Terlecki, Joanna Olszak, Magdalena Czelej, Karolina Zalewa

Streszczenie

Zaburzenia twardzinopodobne mogą manifestować się na wiele sposobów. Do najczęstszych

i najwcześniejszych objawów choroby należy zajęcie skóry, dlatego dermatolodzy są często lekarzami pierwszego kontaktu, którzy muszą zapewnić pacjentowi ustalenie odpowiedniego rozpoznania i leczenie [1]. Ważnym elementem leczenia jest znalezienie i wyeliminowanie czynnika wywołującego daną chorobę. Przyczyny powstawania twardziny nie są w pełni poznane. Do czynników potencjalnie prowokujących zalicza się wpływy środowiska, tworzywa sztuczne, np. chlorek winylu lub żywice epoksydowe, rozpuszczalniki chlorowane, aromatyczne i alifatyczne węglowodory, infekcje, zwłaszcza wirusowe, a także leki [2].

Do głównych leków prowadzących do powstania zmian twardzinowych zalicza się chemioterapeutyki, witaminę K i pentazocynę, ale zmiany zaobserwowano również u pacjentów przyjmujących m.in. balikatyb, interferon oraz hydroksykarbamid.

Abstract

Scleroderma-like disorders can manifest in many ways. One of the most common and earliest

manifestations of the disease is skin involvement, which is why dermatologists are often the primary care physicians who need to provide patients with appropriate diagnosis and treatment [1]. An important part of treatment is finding and eliminating the causative agent of the disease. The causes of scleroderma are not fully understood. Factors potentially provoking

disorders include environmental influence, plastics such as vinyl chloride or epoxy resins, chlorinated solvents, aromatic and aliphatic hydrocarbons, infections, especially viral infections, and medications [2]. The main drugs that cause scleroderma lesions include chemotherapeutics, vitamin K and pentazocine, but lesions have also been observed in patients taking balicatib, interferon and hydroxycarbamide.

Słowa kluczowe: twardzina układowa, twardzina ograniczona, leki

Key words: systemic sclerosis, morphea, drugs

Róża twarzy po zabiegu radiofrekwencji mikroigłowej – opis przypadku

Facial erysipelas following microneedling with radiofrequency – case study

Anna Płatkowska, Joanna Zalewska, Monika Słowińska, Witold Owczarek

Streszczenie

Zabiegi kosmetyczne oraz te z zakresu medycyny estetycznej mogą być powikłane wtórnymi infekcjami skóry. Wydawać by się mogło, że mikronakłuwanie jest zabiegiem technicznie nieskomplikowanym, mimo to wiąże ono się z ryzykiem powierzchownych infekcji skóry takimi patogenami, jak Herpes simplex czy Staphylococcus aureus. Niemniej jednak róża nie jest brana pod uwagę jako powikłanie tego zabiegu.

W artykule zaprezentowano przypadek 53-letniego mężczyzny, którego przyjęto do Kliniki Dermatologii Wojskowego Instytutu Medycznego (WIM) z powodu obustronnego obrzęku i rumienia twarzy po wykonanym zabiegu radiofrekwencji mikroigłowej. Na podstawie wywiadu oraz obrazu klinicznego rozpoznano obustronną różę twarzy z zajęciem okolicy oczodołowej lewej. W leczeniu zastosowano dożylną antybiotykoterapię oraz terapię przeciwwirusową i uzyskano znaczną poprawę stanu klinicznego.

Interwencje z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej obiecują spektakularne rezultaty, lecz nie są pozbawione związanego z nimi ryzyka. Rosnąca liczba wykonywanych zabiegów

wiąże się z istotnym wzrostem liczby powikłań, m.in. wtórnych infekcji skóry. Kluczowe jest

ustalenie prawidłowego rozpoznania i szybkie wdrożenie leczenia, szczególnie gdy początkowe, obustronne objawy mogą być mylące i błędnie rozpoznawane jako reakcja alergiczna na kosmeceutyki wykorzystane do zabiegu czy mikroigły pokryte niklem. W leczeniu róży twarzy wczesne, parenteralne wdrożenie antybiotykoterapii jest podstawą uniknięcia powikłań okulistycznych, które mogą być śmiertelne.

Abstract

Cosmetic and aesthetic medicine treatments can be complicated by secondary skin infections. Although microneedling appears to be a technically uncomplicated procedure, it may carry a risk of extensive but superficial skin infection with pathogens such as Herpes simplex or Staphylococcus aureus. Nevertheless, erysipelas is not considered a complication of this procedure.

In this article, we present the case of a 53-year-old man who presented to the Emergency Department with bilateral facial edema and erythema after radiofrequency microneedling procedure. Based on the interview and clinical picture, bilateral facial erysipelas with the involvement of the left orbital area was diagnosed. Treatment included intravenous antibiotics and antiviral therapy, which resulted in a significant improvement of the inflammation.

Although cosmetology and aesthetic medicine interventions promise spectacular results, they are not free from associated risks. The growing number of procedures performed is associated with an increasing number of complications, including secondary skin infections. It is crucial to make the correct diagnosis and implement treatment quickly, especially in cases where the initial, bilateral symptoms may be misleading and misdiagnosed as an allergic reaction to cosmeceuticals or nickel-coated microneedles. Early parenteral administration of antibiotics is essential to avoid the ophthalmological complications, which can be potentially fatal in facial erysipelas.

Słowa kluczowe: róża, choroby bakteryjne skóry, mikronakłuwanie, radiofrekwencja mikroigłowa

Key words: erysipelas, bacterial skin diseases, microneedling, radiofrequency microneedling

Mięśniaki mięśni przywłośnych – opis przypadku

Pilar leiomyomatosis – case study

Alina Werner, Joanna Zalewska, Anna Płatkowska, Elwira Paluchowska, Witold Owczarek

Streszczenie

Mięśniaki gładkokomórkowe (leiomyoma) są łagodnymi nowotworami wywodzącymi się z mięśni gładkich. Pod względem częstości występowania tego typu guzów skóra jest drugą, po macicy, lokalizacją. Piloleiomyoma to najczęstszy podtyp mięśniaków gładkokomórkowych skóry, wywodzący się z mięśnia przywłośnego (arrector pili) mieszka włosowego. Zmiany występują jako zgrupowane, układające się liniowo bądź w obrębie dermatomów, twarde guzki o barwie różowej, czerwonej lub brązowej. Pojedyncze zmiany mogą osiągnąć rozmiar do 2 cm, a zmiany mnogie mają zwykle wielkość 1,5 cm lub mniej. Najczęściej lokalizują się na powierzchniach wyprostnych kończyn, następnie na tułowiu, twarzy i szyi. W większości przypadków głównym objawem towarzyszącym jest ból oraz tkliwość.

W artykule przedstawiono historię 65-letniej pacjentki, która zgłosiła się do poradni dermatologicznej z powodu licznych guzków koloru różowego w obrębie karku oraz szyi po stronie lewej. Na podstawie wyniku badania histopatologicznego rozpoznano mięśniaki mięśni przywłośnych. Pacjentkę skierowano do oddziału chirurgii plastycznej w celu leczenia

zabiegowego.

Leczenie mięśniaków gładkokomórkowych skóry obejmuje postępowanie chirurgiczne lub farmakologiczne. W leczeniu przeciwbólowym znajdują zastosowanie gabapentyna, pregabalina, duloksetyna, a także nifedypina, doksazosyna, nitrogliceryna, które redukują napięcie mięśni gładkich. Ponadto stosowanie toksyny botulinowej możesię wiązać się z poprawą jakości życia pacjentów i wpływać na złagodzenie bólu spoczynkowego.

Mięśniaki gładkokomórkowe skóry mogą być dziedziczone autosomalnie dominująco i być związane z występowaniem mięśniaków macicy (zespół Reeda, zespół MCUL – multiple cutaneous and uterine leiomyomatosis) lub rakiem nerkowokomórkowym (zespół HLRCC –

hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer), dlatego ich rozpoznanie obliguje do zachowania czujności onkologicznej.

Abstract

Leiomyomas are rare, benign tumors originating from smooth muscle. The skin, after the uterus, is the second most frequent location of this tumor. Piloleiomyoma is the most common subtype originating from the arrector pili muscle of the hair follicle. The lesions appear as grouped, linear or within dermatomes, stiff nodules of pink, red or brown color. Single lesions can reach a size of 2 cm, while multiple lesions are usually 1.5 cm or smaller. They are most often located on the extensor surfaces of the limbs, then on the trunk, face and neck. In most cases, the main accompanying symptom is pain and tenderness.

In the article we present a case of a 65-year-old patient who was admitted to the dermatological outpatient clinic due to numerous pink nodules on the left side of the neck. Based on the histopathological examination piloleiomyomas were diagnosed. The patient was referred to the plastic surgery department for surgical treatment.

Management of cutaneous leiomyomas includes surgical and pharmacological treatment. Analgesic treatment includes the use of gabapentins, pregabalin and duloxetine, as well as nifedipine, doxazosin, nitroglycerin which reduce the tension of smooth muscles. Moreover, the use of botulinum toxin may improve the quality of life of patients and relieve rest pain.

Leiomyomas can be transmitted as an autosomal dominant trait and may be associated with uterine leiomyomatosis [Reed syndrome or multiple cutaneous and uterine leiomyomatosis (MCUL) syndrome] or renal cell cancer [hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer (HLRCC) syndrome] therefore, their diagnosis requires oncological vigilance.

Słowa kluczowe: mięśniaki, piloleiomyoma, mięśnie gładkie

Key words: leiomyoma, piloleiomyoma, smooth muscle

Zespół Gianottiego-Crostiego u dorosłego mężczyzny zakażonego wirusem zapalenia wątroby typu c (HCV) – opis przypadku

Gianotti-Crosti syndrome in an adult male infected with hepatitis C viruses (HCV) – a case report

Dorota Tatucha, Vasiliki Chwiałkowska, Joanna Zalewska, Anna Płatkowska, Elwira Paluchowska, Witold Owczarek

Streszczenie

Zespół Gianottiego-Crostiego (ZGC) nazywany jest inaczej dziecięcym grudkowym zapaleniem skóry (acrodermatitis papulosa eruptiva infantilis). Obecnie uważa się, że najczęstszym czynnikiem wywołującym chorobę jest wirus Epsteina-Barr (Epstein-Barr virus – EBV). Do innych, rzadszych czynników zalicza się także wirus zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus – HCV). Choroba występuje głównie u dzieci w wieku 1-6 lat. Zespół ten jest również opisywany u młodzieży, lecz w dostępnym piśmiennictwie istnieją pojedyncze doniesienia na temat występowania ZGC u dorosłych mężczyzn. Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny i charakteryzuje się nagłym początkiem. Osutka ma charakter grudkowy lub grudkowo-pęcherzykowy, o symetrycznej dystrybucji, z towarzyszącym świądem lub bez świądu. Zmiany najczęściej lokalizują się na policzkach, pośladkach oraz na wyprostnych powierzchniach kończyn. Okres trwania objawów wynosi 10-60 dni, po czym następuje samoistna remisja zmian skórnych.

Artykuł prezentuje historię 35-letniego mężczyzny, którego przyjęto do Kliniki Dermatologii z powodu uogólnionej osutki rumieniowo-grudkowej. Na podstawie obrazu klinicznego oraz wyniku badania histopatologicznego rozpoznano ZGC w przebiegu infekcji HCV. Pacjent otrzymał parenteralne oraz miejscowe leczenie glikokortykosteroidami. Po 2 miesiącach od wystąpienia pierwszych objawów uzyskano remisję zmian skórnych.

Patogeneza ZGC jest nieznana. Rozpoznanie ustala się na podstawie obrazu klinicznego. Zmiany skórne mają podobny charakter u dzieci i u dorosłych. Badania laboratoryjne i serologiczne mogą pomóc w identyfikacji czynnika chorobotwórczego. Obraz histopatologiczny ZGC jest niespecyficzny. Choroba ma charakter samoograniczający się, w związku z czym w większości przypadków leczenie nie jest wymagane. Objawy skórne ustępują szybciej przy miejscowym stosowaniu glikokortykosteroidów, a w ciężkich przypadkach zaleca się ich ogólnoustrojowe podanie.

Abstract

Gianotti-Crosti syndrome (GCS) is also known as infantile papular acrodermatitis (acrodermatitis papulosa eruptiva infantilis). Currently, it is believed that the most common factor causing the disease is the Epstein-Barr virus (EBV). Other rare causes also include the hepatitis C virus (HCV). GCS occurs mainly in children aged 1-6 years. The syndrome has also been described in adolescents, but there are only a few reports of GCS in adult males available in the literature. The course of the disease is usually mild and characterized by sudden onset. The exanthema is papular or papulovesicular, with symmetrical distribution, with or without pruritus. Lesions are most often located on the cheeks, buttocks and on the extensor surfaces of the limbs. The duration of symptoms ranges from 10 to 60 days, with a subsequent, spontaneous remission of the skin lesions.

In the article, we present the case of a 35-year-old man who was admitted to the Department of Dermatology due to a generalized erythematous- papular exanthema. Based on the clinical picture and histopathological examination results, GCS due to HCV infection was diagnosed.

The patient received parenteral and local glucocorticosteroid treatment with remission of the skin lesions two months after the fi rst symptoms had appeared.

The pathogenesis of GCS is unknown. The diagnosis is based on the clinical picture. The skin lesions are similar in both children and adults. Laboratory and serological tests may help to identify the causative pathogen. The histopathological picture of GCS is non-specific. The disease is self-limiting, so in most cases no treatment is required. Skin symptoms disappear faster with topical use of glucocorticosteroids, and in severe cases, systemic administration is recommended.

Słowa kluczowe: zespół Gianottiego-Crostiego, dziecięce grudkowe zapalenie skóry, wirus zapalenia wątroby typu C

Key words: Gianottii-Crosti syndrome, infantile papular acrodermatitis, hepatitis C virus

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi

Mirosława Kuchciak-Brancewicz

Streszczenie

W okolicy pieluszkowej najczęściej występują zmiany o charakterze pieluszkowego zapalenia skóry. Jeśli zmiany chorobowe utrzymują się powyżej 2 tygodni mimo prawidłowego leczenia, to należy zweryfikować rozpoznanie, czy nie jest to łojotokowe zapalenie skóry bądź łuszczyca niemowlęca.

Przebarwienia od brązowego do czarnego i pogrubienie skóry najbardziej intensywne w fałdach mogą odpowiadać rogowaceniu ciemnemu. Istnieje wiele odmian tej choroby. Znamienną cechą w większości przypadków jest otyłość, bardzo często insulinooporność. Istnieje potrzeba wykonania poszerzonych badań diagnostycznych, a także różnicowania z chorobami, w których dochodzi do przerostu naskórka.

Wśród chorób dotyczących paznokci stóp znajduje się zanokcica. Zanokcica to schorzenie dość częste w populacji dziecięcej. Charakteryzuje się zaczerwienieniem, obrzękiem bliższych oraz bocznych fałdów paznokciowych. Może dotyczyć jednej lub kilku płytek paznokciowych. Przebiega w formie ostrej i przewlekłej, wymaga zastosowania odpowiedniego leczenia.

Blizny i oparzenia są nieodłącznym skutkiem monitorowania funkcji życiowych oraz intensywnej opieki nad wcześniakiem i noworodkiem. W obraz powikłań jatrogennych wpisują się też zmiany powstałe wskutek pobierania z krwi z pięty. Są to guzki pięty. Nie wymagają żadnego leczenia i ustępują samoistnie.

Wśród chorób, w których wykwitem podstawowym jest koncentryczny rumień, znajduje się grzybica skóry gładkiej i rumień obrączkowaty odśrodkowy. Przyzwyczajeni do widoku grzybicy możemy wpaść w pułapkę diagnostyczną. Są jednak cechy różniące widoczne gołym okiem. Ostatecznie rozpoznanie weryfikują badania dodatkowe.

Abstract

Diaper rash lesions most often occur in the diaper area. If the lesions persist for more than two weeks despite proper treatment, the diagnosis should be verified whether it is seborrheic dermatitis or infantile psoriasis.

Discoloration from brown to black and thickening of the skin, most intense in the folds, may correspond to acanthosis nigricans. There are many varieties of this disease. In most cases, a characteristic feature is obesity, and very often insulin resistance. Therefore, there is a need to perform extended diagnostic tests and to differentiate diseases that cause epidermal hyperplasia.

Among the diseases affecting toenails is paronychia. Paronychia is a fairly common disease occurring in the pediatric population. It is characterized by redness and swelling of the proximal and lateral nail folds. It may affect one or several nail plates. It occurs in acute and chronic forms and requires appropriate treatment.

Scars and burns are an inevitable result of monitoring vital functions and intensive care of premature babies and newborns. Iatrogenic complications also include changes resulting from blood sampling from the heel. These are the so-called heel lumps. They do not require any treatment and disappear on their own.

Among the diseases in which the primary manifestation is concentric erythema, there is mycosis of the smooth skin and centrifugal erythema annulare. If we see a fungal infection, we may fall into a diagnostic trap. However, there are differences visible to the naked eye. Ultimately, the diagnosis is verified by additional tests.

Słowa kluczowe: dzieci, pieluszkowe zapalenie skóry, łuszczyca okolicy pieluszkowej, łojotokowe zapalenie skóry, rogowacenie ciemne, zanokcica, guzki pięty, rumień obrączkowaty odśrodkowy, grzybica skóry gładkiej

Key words: children, diaper dermatitis, napkin psoriasis, seborrheic dermatitis, acanthosis nigricans, paronychia, heel lumps, centrifugal ertythema annulare, tinea corporis