Białka rodziny S100 w dermatologii. Część 2. Nowotwory skóry
S100 Family Proteins in dermatology. Part 2. Tumor skin diseases
Franciszek Seneczko

Streszczenie
Wykazano związki białek rodziny S100 z wieloma chorobami skóry, w tym z niektórymi nowotworami – zarówno na poziomie kancerogenezy, jak i progresji nowotworu. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa przedstawiono białka S100 kojarzone z rakiem podstawnokomórkowym, rakiem kolczystokomórkowym, czerniakiem, guzem z komórek ziarnistych oraz ziarniniakiem grzybiastym, a także z innymi, opisywanymi kazuistycznie nowotworami skóry.
Słowa kluczowe: rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy, czerniak złośliwy, guz z komórek ziarnistych, ziarniniak grzybiasty

Abstract

S100 family proteins show connections with lots of skin diseases, including some tumours – both on the level of carcinogenesis and the progress of tumour. On the basis of the review of literature S100 proteins, which are associated with basal cell carcinoma, squamous cell carcinoma, malignant melanoma, granular cell tumour and mycosis fungoides, and some other described casuistically skin tumours, have been presented.
Key words: basal cell carcinoma, squamous cell carcinoma, malignant melanoma, granular cell tumor, mycosis fungoides

Zmiany oczne w wybranych schorzeniach dermatologicznych
Ocular changes in certain skin diseases
Agnieszka Honisz, Karolina Stanienda-Sokół, Olga Grygierzec, Piotr Kapica, Agata Kłosowicz, Dariusz Dobrowolski, Ligia Brzezińska-Wcisło

Streszczenie
W wielu schorzeniach dermatologicznych obserwuje się zajęcie narządu wzroku. Może ono dotyczyć niemal każdej części gałki ocznej. Zarówno w dermatozach infekcyjnych, atopowych, polekowych, ziarniakowych, nowotworowych, jak również w chorobach pęcherzowych i autoimmunologicznych gałka oczna może być zajęta z różną częstością. W niektórych przypadkach powikłania okulistyczne prowadzą do trwałych uszkodzeń wzroku, w tym do ślepoty. Zmiany oczne mogą być spowodowane nagłym zaostrzeniem danej dermatozy, współistniejącymi powikłaniami ogólnoustrojowymi czy też toksycznym działaniem leków stosowanych w dermatologii (prednizon, arechina i jej pochodne). Powszechnie wiadomo, że w wielu dermatozach mogą wystąpić objawy okulistyczne. Zdarza się, że leczona dermatoza nie jest tak poważna jak skojarzone z nią zajęcie gałki ocznej. Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie praktykującym dermatologom i okulistom o wielu różnych objawach chorób układowych, które mogą zajmować równocześnie gałkę oczną i skórę. Dobra współpraca lekarzy dermatologów i okulistów na etapie diagnostyki przyczynia się do prawidłowego rozpoznania, co ma wpływ na szybkie włączenie odpowiedniego leczenia, a zatem także na ograniczenie i uniknięcie powikłań oraz skrócenie okresu rekonwalescencji. W artykule przedstawiono kilka wybranych schorzeń dermatologicznych, przy których mogą występować zmiany oczne, często grożące utratą widzenia. Lekarze dermatolodzy w przypadku stwierdzenia opisanej dermatozy powinni rozważyć konsultację przypadku ze specjalistą okulistą celem włączenia adekwatnego leczenia.
Słowa kluczowe: półpasiec oczny, sarkoidoza, zespół Stevensa-Johnsona, pemfigoid, zespół suchego oka

Abstract
In many dermatological diseases, associated eye lesions affecting almost every part of an eyeball can occur. In infectious, atopic, drug-induced, granulomatous, cancerous dermatoses or autoimmune, bullous disease, eyeball can be occupied with different frequencies. In some cases, eye complications lead to permanent eye damage, including blindness. Ocular changes may be caused by sudden exacerbation of a given dermatosis, co-existing systemic complications or toxic effects of drugs used in dermatology (prednisone, arechin and its derivatives). It is common knowledge that ophthalmologic symptoms may occur in many dermatoses. It may happen that the dermatitis being treated is not as serious as the eye involvement associated with it. The purpose of this article is reminding dermatologists and ophthalmologists about many different symptoms of systemic diseases that can affect eyeballs and skin at the same time. Good cooperation of dermatologists and ophthalmologists at the stage of diagnostics contributes to making the right diagnosis, which affects the rapid inclusion of appropriate treatment, thus limiting and avoiding complications, as well as shortening the convalescence period. The following article presents some selected dermatological diseases, which can manifest themselves as eye lesions, often causing blindness. Dermatologists should consider such cases with ophthalmologists in order to include adequate treatment of the described dermatosis.
Key words: ophthalmic zoster, sarcoidosis, Stevens-Johnson syndrome, pemphigoid, dry eye syndrome



Skóra w okresie menopauzy – najczęstsze problemy dermatologiczne
Skin in menopause period – mostly dermatological problems
Olga Grygierzec, Agnieszka Honisz, Piotr Kapica, Ligia Brzezińska-Wcisło

Streszczenie
Menopauza, która przypada najczęściej w przedziale wiekowym 45-55 r.ż. i oznacza okres od zakończenia ostatniej miesiączki, podczas którego zachodzą liczne zmiany w organizmie, jest ważnym epizodem w życiu każdej kobiety. Wraz ze stopniowym wygaszaniem czynności jajników dochodzi do spadku stężenia estrogenu oraz progesteronu, co najczęściej skutkuje występowaniem charakterystycznych objawów. Kobiety uskarżają się na uderzenia gorąca, napadowy rumień twarzy, zmiany nastroju, zaburzenia snu, apatię, zmniejszone libido, zwiększony apetyt oraz trudności w koncentracji i skupieniu uwagi. Zmiany w gospodarce hormonalnej okresu menopauzy wpływają również na stan oraz jakość skóry. Dochodzi wówczas do jej ścieńczenia, utraty gęstości i jędrności, co pogłębia już istniejące zmarszczki. Kobiety często zgłaszają dokuczliwą suchość oraz świąd okolic intymnych na skutek znacznej atrofii błony śluzowej związanej ze zmniejszeniem syntezy kolagenu. W poniższym artykule przedstawiono wybrane problemy dermatologiczne, charakterystyczne dla okresu menopauzy.
Słowa kluczowe: menopauza, estrogeny, skóra, problemy dermatologiczne, hormonalna terapia zastępcza

Abstract
Menopause, which occurs in the period around 45-55 years of age and marks the period from the last menstruation, constitutes a significant episode in the life of every woman, during which there appear numerous changes in the body. Along with the gradual phasing of ovarian activity, the levels of estrogen and progesterone concentration decrease, which most frequently causes characteristic symptoms for this period. Women complain about hot flushes, paroxysmal face erythema, changes of mood, sleep disorders, apathy, reduced libido, increased appetite and difficulties in concentration and attention. Changes in the hormone balance in the menopausal period also affect skin condition and its quality. Skin becomes then thinned, loses its density and firmness, which deepens the already existing wrinkles. Women complain about irritating dryness and severe itching of the intimate parts, caused by epidermal atrophy relating to reduced synthesis of collagen. This article presents selected dermatological problems, characteristic for the menopausal period.
Key words: menopause, estrogens, skin, dermatological problems, hormone replacement therapy

Wybrane genodermatozy przebiegające zawsze z zaburzeniami wzrostu włosów
Selected genodermatoses occurring always with hair growth disorders
Piotr Kapica, Agnieszka Honisz, Olga Grygierzec, Ligia Brzezińska-Wcisło

Streszczenie
Genodermatozy to dziedziczne choroby skóry, w których różnorodnym zmianom dermatologicznym może towarzyszyć także zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe skóry i narządów wewnętrznych. Etiologia oraz patogeneza części genodermatoz nie zostały w pełni poznane, jednak liczne badania ostatnich lat pozwoliły na dokładne zrozumienie podstaw genetyki, a także procesów molekularnych leżących u podstawy części z nich. Pomimo znacznej niejednorodności, choroby te cechują się także innymi licznymi i nakładającymi się objawami, takimi jak: nadwrażliwość na światło, zmiany neurologiczne, zaburzenia barwnikowe, przedwczesne starzenie oraz występujące w niektórych jednostkach chorobowych charakterystyczne problemy trichologiczne. Nieprawidłowości w obrębie włosów zaczynają się na różnym etapie rozwoju osobniczego człowieka i mają one rozmaitą postać: od przedwczesnego siwienia, nadmiernego owłosienia, znacznych ubytków do nawet całkowitego braku owłosienia skóry głowy i reszty ciała. Wszystkie te objawy są bardzo uciążliwe dla chorych, a w przypadku wielu zaburzeń genetycznych po dzień dzisiejszy brakuje skutecznych metod terapeutycznych, które poprawiałyby stan owłosienia. Postępowanie lekarskie w przypadku wrodzonych genodermatoz wymaga ścisłej współpracy wielu specjalistów. Celem poniższej pracy jest zwrócenie uwagi na wybrane zespoły genetyczne i towarzyszące im problemy trichologiczne, których powiązanie może ułatwić i przyspieszyć ustalenie właściwego rozpoznania klinicznego. Wzajemna współpraca lekarzy różnych specjalności i multidyscyplinarna opieka medyczna są kluczowe dla właściwego postępowania z osobami chorymi.
Słowa kluczowe: genodermatozy, problemy trichologiczne, łysienie, włosy, zespoły genetyczne

Abstract
Genodermatoses constitute hereditary skin diseases, in the course of which the occurrence of various dermatological lesions may also be accompanied by an increased risk of concurrent malignant tumors of skin and internal organs. Etiology and pathogenesis of certain genodermatoses have not been exhaustively examined, however numerous studies of recent years made it possible to understand the bases of genetics, as well as molecular processes underlying some of them. Despite substantial heterogeneity, the said diseases are also characterised by other numerous, concurrently occurring symptoms, such as: oversensitivity to light, neurological changes, pigmentation disorders, premature ageing and characteristic trichologic problems appearing in certain diseases. Abnormalities within hair may occur at various stages of individual development of men and they may have various forms: starting from premature ageing, hypertrichosis, considerable loss of hair and ending with even total loss of hair on the head and the remaining parts of the body. All those symptoms are very troublesome for patients, and in many genetic disorders there are still no relevant therapeutic methods, which could improve condition of their hair. Medical procedures in case of hereditary genodermatoses require strict cooperation between many various specialists. The objective of the article is to draw attention to selected genetic syndromes with concurrent trichologic problems, which – when correlated – may facilitate and hasten proper clinical diagnoses. Mutual cooperation between doctors of various specializations is of key importance in the multidisciplinary medical care, which is necessary in proper care over the such patients.
Key words: genodermatoses, trichologic problems, baldness, hair, genetic syndromes

Erytrodermia – najczęstsze przyczyny dermatologiczne
Erythroderma – mostly dermatological problems
Olga Grygierzec, Agnieszka Honisz, Piotr Kapica, Ligia Brzezińska-Wcisło

Streszczenie
Erytrodermia, czyli uogólnione zapalenie skóry, to ostry stan zapalny skóry zajmujący powyżej 90% jej powierzchni. Objawia się uogólnionym rumieniem oraz nasilonym złuszczaniem skóry, którym towarzyszą objawy ogólne, takie jak: osłabienie, gorączka, dreszcze, limfadenopatia oraz liczne odchylenia w badaniach laboratoryjnych wynikające z zaburzonego metabolizmu. Choroba ta zależnie od jej przyczyny występuje w różnych grupach wiekowych, jednak najczęściej dotyka osób po 40 r.ż. Jej przebieg i stopień nasilenia zmian jest różny i zależny od przyczyny wystąpienia, lecz bardzo często potencjalnie zagraża ona życiu, dlatego tak ważne jest szybkie i odpowiednie wdrożenie leczenia. Najczęstszymi stanami przebiegającymi z erytrodermią są: łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, osutki polekowe oraz chłoniaki: ziarniniak grzybiasty i zespół Sezary’ego. W poniższym artykule przedstawiono najczęstsze przyczyny dermatologiczne występowania erytrodermii.
Słowa kluczowe: erytrodermia, uogólnione zapalenie skóry, rumień, złuszczanie, świąd

Abstract
Erythroderma, which means general dermatitis, constitutes an acute inflammation of the skin, covering over 90% of its surface. It manifests itself with a generalized erythema and intensified peeling off of the skin, accompanied by general symptoms, such as: weakness, fever, shivers, lymphadenopathy and numerous deviations in laboratory tests, resulting from its disturbed metabolism. Depending on its underlying cause, the disease appears in patients of various age groups, however occurs the most frequently in people over 40 years of age. Its course and degree of lesion intensity is different, depending on the underlying cause, but it may become a life-threatening condition, consequently it is very important to apply relevant therapy very fast. The most frequent concurrent conditions occurring with erythroderma are: psoriasis, atopic dermatitis, eosinophilia and lymphomas: mycosis fungoides and Sézary syndrome. This article presents the most frequent dermatological reasons underlying erythroderma.
Key words: erythroderma, generalized inflammation of the skin, erythema, desquamation, itch

Nanocząstki srebra jako substancja przeciwdrobnoustrojowa
Silver nanoparticles as an antimicrobial substance
Dorota Mehrholz, Wioletta Barańska-Rybak, Roman Janusz Nowicki

Streszczenie
Nasilanie się antybiotykooporności wśród bakterii stanowi jeden z głównych problemów zdrowia publicznego na świecie. Obecność infekcji wywołanych wielolekoopornymi szczepami bakteryjnymi powoduje przedłużenie hospitalizacji, wzrost śmiertelności oraz zwiększenie kosztów opieki zdrowotnej. Zbyt mała wrażliwość lub całkowita oporność na dotychczas stosowane antybiotyki stały się przyczyną poszukiwania alternatywnych metod walki z infekcjami bakteryjnymi. Innowacyjną metodą walki z bakteriami chorobotwórczymi jest zastosowanie nanocząstek srebra (AgNPs). Srebro jest dobrze znaną i szeroko stosowaną substancją bakteriobójczą. Metale w skali nano, czyli o wielkości do 100 nm, charakteryzuje większa skuteczność działania ze względu na dużą powierzchnię w stosunku do rozmiaru. Nanocząstki, w przeciwieństwie do konwencjonalnych antybiotyków, nie mają sprecyzowanego celu molekularnego, co może znacznie utrudniać bakteriom wytwarzanie mechanizmów lekooporności. Wykazano, że AgNPs hamują proliferację bakterii oraz mają zdolność niszczenia biofilmu, co więcej utrudniają mechanizm jego formowania.
Słowa kluczowe: biofilm, cytotoksyczność, infekcje bakteryjne, nanocząstki srebra, substancje przeciwbakteryjne

Abstract
The growing phenomenon of multidrug-resistant bacteria remains to be one of the major problems of public health nowadays. Presence of the infections caused by multidrug-resistant bacteria leads to prolonged hospitalizations, mortality increase and higher healthcare expenses. So far, low sensitivity or complete resistance to used antibiotics has become the reason for the pursuit of alternative methods of fighting with the bacterial infections. The use of silver nanoparticles (AgNPs) is an innovative approach to counter pathogenic bacteria. Silver is well known and widely used antibacterial substance. Metals on the nanoscale, which means in the size up to 100 nm, are characterized by higher efficacy, due to big surface in relation to the size. Nanoparticles, as opposed to conventional antibiotics, do not have clearly defined molecular aim, which may interfere with formation of drug-resistancy mechanisms. AgNPs were determined to suppress bacterial proliferation and to destroy the biofilm, moreover to hamper the mechanisms of its production.
Key words: antibacterials, biofilm, cytotoxicity, silver nanoparticles, bacterial infections

APEC – enigmatyczna choroba o jednoznacznym obliczu
APEC – an enigmatic disease of an unambiguous countenance
Anna Jędrowiak, Aleksandra Kobusiewicz, Joanna Krzysiek, Igor Bednarski, Ewa Trznadel-Grodzka, Andrzej Kaszuba

Streszczenie
APEC (Asymmetric Perifl exural Exanthem of Childhood) to rzadka, samoograniczająca się osutka o nieznanej etiologii, występująca u dzieci. Opisano nieliczne przypadki schorzenia występujące u dorosłych.
Słowa kluczowe: APEC (Asymmetric Perifl exural Exanthem of Childhood), osutki wieku dziecięcego, asymetryczne osutki

Abstract
Asymmetric periflexural exanthem of childhood is classified as a rare self-limited and spontaneously resolving exanthem with unknown etiology that occurs in children. Rare presentations in adults have been documented.
Key words: APEC (Asymmetric Perifl exural Exanthem of Childhood), exanthems of childhood, asymmetric exanthems

Zastosowanie kwasu fusydowego i jego połączenia z walerianem betametazonu w dermatologii – studium przypadków klinicznych
Use of fucidic acid and its combination with bethametasone waleriate in dermatology – clinical case study
Wioletta Barańska-Rybak

Streszczenie
Kwas fusydowy jest stosowany w terapii zakażeń wywoływanych przez bakterie Gram-dodatnie (Staphylococcus aureus oraz Streptococcus pyogenes) od 1962 r. Nowa formuła 2-proc. kwasu fusydowego w połączeniu z 0,1-proc. walerianem betametazonu w postaci kremu lipidowego została stworzona z myślą o pacjentach z wtórnie nadkażonymi zmianami wypryskowymi. W artykule przedstawiono przypadki kliniczne zastosowań kwasu fusydowego w kremie i w maści oraz kwasu fusydowego w połączeniu z walerianem betametazonu w różnych chorobach skóry.
Słowa kluczowe: kwas fusydowy, infekcje, leczenie

Abstract
Fusidic acid has been use in the treatment of infections caused by Gram positive bacteria (Staphylococcus aureus and Streptococcus pyogenes) since 1962. New formulation of 2% fusidic acid in the combination with betamethasone valerate in the form of lipid cream has been created for the patient with secondary infected eczema. At the paper clinical cases of use fusidic acid in cream or ointment as well as combination with bethametasone waleriate in different skin diseases has been presented.
Key words: fusidic acid, infections, treatment

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi
Mirosława Kuchciak-Brancewicz

Streszczenie
Jednym z działających szkodliwie czynników fizycznych jest stałe lub okresowo powtarzalne przegrzewanie skóry, w wyniku czego powstają charakterystyczne zmiany erythema abigne. W postępowaniu leczniczym należy zatem wyeliminować czynnik wywołujący chorobę. Ucząc się chorób skóry poznajemy jednostkę, jej odmiany kliniczne i różnicowanie. Pamiętać należy, że nie tylko kiła, świerzb i sarkoidoza naśladują różne jednostki chorobowe, ale także grzybica. W rozpoznaniu rozstrzygające jest badanie mikologiczne.
Liszaj twardzinowy w anogenitalnej postaci u dziewcząt jest przewlekłą zapalną chorobą o nieznanej etiologii. Występuje najczęściej u dziewczynek w wieku przedpokwitaniowym. Może dotyczyć zewnętrznych narządów płciowych, okolicy krocza i odbytu. Z uwagi na możliwość licznych powikłań wymaga odpowiedniego leczenia. Nałożenie się czynnika genetycznego i czynników środowiskowych w AZS skutkuje wysychaniem skóry, jej pękaniem i możliwością zakażenia patogenami chorobotwórczymi. W takich warunkach często dochodzi do rozwoju wirusów i wytworzenia brodawek pospolitych. W przypadku brodawek pojedynczych proponuje się leczenie miejscowe i/lub działania zabiegowe, w przypadku brodawek rozsianych zaleca się leczenie miejscowe i stymulujące układ odpornościowy.
Słowa kluczowe: dzieci, rumień cieplny, grzybica skóry gładkiej, liszaj twardzinowy sromu, brodawki wirusowe rozsiane

Abstract
Constant or periodically repeated overheating of the skin is a harmful factor that may lead to development of a characteristic conditions named erythema ab igne. The treatment consists of eliminating the triggering factor. While learning about skin diseases, we get to know the condition, its clinical variants and diff erential diagnosis. It should be remembered that not only syphilis, scabies and sarcoidosis may mimic different diseases, but also mycosis. The diagnosis is determined by mycological examination. Anogenital form of lichen sclerosus in girls is a chronic inflammatory disease of unknown etiology. Most often it occurs before puberty. It may affect the external genitalia, crotch and rectum area. Due to the possibility of numerous complications it requires proper treatment. The combination of genetic and environmental factors in atopic dermatitis leads to xerosis, cracking of the skin and thus higher risk of infection. In these conditions viral warts develop easily. In the case of single warts local and/or surgical treatment is performer; in the case of multiple lesions – local treatment and immune stimulation is recommended.
Keywords: children, erythema ab igne, tinea, lichen sclerosus, diff used viral warts